Το Σάββατο 03/02/2025 στο Μουσείο των Καραθεοδωρή στη Ν. Βύσσα πραγματοποιήθηκε η παρουσίαση του βιβλίου της Χριστίνας Π. Φίλη:
Κωνσταντίνου Στ. Καραθεοδωρή Υπομνήματα.

Το βιβλίο αυτό, που είναι αφιερωμένο στον Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή, τον με-γάλο μαθηματικό και πρόγονό του καθηγητή Στέφανου Γερουλάνου, εσωκλείει τα υπομνήματα του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή του Στεφάνου, για την ίδρυση του Ιωνικού Πανεπιστημίου της Σμύρνης και την αναδιοργάνωση του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το πρώτο, γραμμένο στα Γαλλικά, μεταφράστηκε από την κα Χριστίνα Φίλη, Καθηγήτρια Μαθηματικών στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και γνωστή Ιστορικό, η οποία έκανε και τον υπομνηματισμό των δύο αυτών εντυπωσιακών κειμένων.
Επισυνάπτονται, επίσης, μικρά βιογραφικά 350 περίπου απογόνων της οικογένειας Καραθεοδωρή, η οποία απαριθμεί μια μεγάλη σειρά από σημαίνοντα μέλη: 7 ήταν μέλη της Φιλικής Εταιρείας, 7 σύμβουλοι του Οικουμενικού Πατριαρχείου, 7 Εθνικοί Ευεργέτες, 7 Ηγεμόνες της Σάμου, 2 Διοικητές της Κρήτης, 8 Βουλευτές, 3 Γερουσιαστές, 3 Πρωθυπουργοί, 13 Υπουργοί εκ των οποίων 6 επί των Εξωτερικών, αλλά και 8 Μεγάλοι Διερμηνείς της Υψηλής Πύλης.

Το βιβλίο παρουσίασαν οι: η Πηνελόπη Καμπακή Βουγιουκλή, ο Στέφανος Γερουλάνος και η Αγγελική Γιαννακίδου.
Ακολουθεί η ομιλία της προέδρου του ΕΜΘ Αγγελικής Γιαννακίδου
Αγαπητοί φίλοι, ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση.
Είμαι εδώ πρώτον γιατί η παρουσίαση του βιβλίου που αφορά την προσπάθεια του Κ. Καραθεοδωρή για την ίδρυση του Πανεπιστημίου στη Σμύρνη πριν το διωγμό των Ελλήνων από τη γη της Ιωνίας, είναι γεγονός εξαιρετικά σημαντικό για όλους και ειδικότερα για μας τους θρακιώτες,δευτερον γιατι το κόψιμο της πίτας που θα ακολουθήσει από τον πολιτιστικό σύλλογο είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια γιορτή, καθώς είναι μια συμβολική χειρονομία κοινωνικής διάστασης και συνοχής που προωθεί την αξία της κοινότητας και της αλληλεγγύης, αλλα και γιατι δεν είναι δυνατόν να μην ανταποκριθώ στην πρόσκληση του κ. Σ. Σαραντίδη και του Χ. Ορμανλίδη που προΐστανται του πολιτιστικού αγώνα της Ν. Βύσσας να κρατήσουν ζωντανή τη μνήμη των Καραθεοδωρή με διάφορες δράσεις και με τη λειτουργία του Μουσείου.
Ενα Μουσείο το οποίο έγινε κυρίως χάρη στην επιμονή της Μαρίας Παπαδάκη, του Στέφανου Γερουλάνου και τη στενή τους συνεργασία με τους ανθρώπους της κοινότητας της Ν.Βυσσας. Ευχαριστώ γιατί μου δίνετε την ευκαιρία, να βρεθώ ξανά κοντά σ αυτή τη ζωντανή κοινότητα, στην οποία συναντάς τα δυο, απο τα τρία βασικά στοιχεία της πολιτιστικής ταυτότητας της Θράκης, που ειναι ο βαθύτατος αγροτικός πολιτισμός ο οποίος χάρη στη γονιμότητα της θρακικής γης υπάρχει, παράλληλα με τον αστικό πολιτισμό που αναπτύχθηκε στη Θράκη.
Αυτό συναντάς εδώ στη Ν Βύσσα. Την πρωτογενή παραγωγή τη δύναμη της ευλογημένης γής, αλλά και τα στοιχεία της πνευματικής δύναμης και ακτινοβολίας του θρακικού χώρου, μέσα από το υλικό που κατατίθεται στο Μουσείο.
Τα τεκμήρια που κατατίθενται στο πρώην 3ο Δημ. σχολείο του 1950, που συνδέονται με την οικογένεια των Καραθεοδωρή, ξεκινώντας από το γενάρχη τον Στέφανο Καραθεοδωρή ( Βοσνοχώρι, 1789 – Κωνσταντινούπολη, 1867 ), ειναι οι αδιάψευστοι μάρτυρες ενός αστικού πολιτισμού, που αναπτύχθηκε σε όλα τα αστικά και ημιαστικά κέντρα του θρακικού χώρου μέσα από τα δίκτυα επικοινωνίας με το μεγαλύτερο κέντρο του Ελληνισμού, την Κωνσταντινούπολη.
Την εποχή όπου η Θράκη είχε καταστεί θέατρο πολεμικών επιχειρήσεων, για την εφαρμογή της νέας γεωστρατηγικής πολιτικής του 20ου αιώνα, εν μέσω διαφόρων πολιτικών και διοικητικών μεταρρυθμίσεων, που δεν είναι του παρόντος να αναφερθούν η να αναλυθούν, στα κέντρα αυτά, καταγράφηκε μια αλματώδη οικονομική και εμπορική δραστηριότητα,η οποία κορυφώθηκε ουσιαστικά στα τέλη του 19ου έως τις αρχές του 20ου αιώνα.
Μέσα σ αυτές τις κοινωνικοοικονομικά αλλά και ιδεολογικά νέες συνθήκες, ήταν όταν και ο Στέφανος Καραθεοδωρή το 1857, πέραν όλων των άλλων ,
συνέγραψε και τους περισσότερους από τους νέους Εθνικούς Κανονισμούς της Ελληνικής Εθνοσυνέλευσης, οι οποίοι όριζαν τη λειτουργία και διοίκηση των ελληνικών κοινοτήτων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και του ελληνικού Milliet.
Αυτός ο κόσμος της Θράκης, ο εμπορικός και ο πνευματικός μαζί με τους ανθρώπους της δημογεροντίας και της εκκλησίας στήριξε και αύξησε την ίδρυση εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, αλλά και των πολυάριθμων φιλεκπαιδευτικών συλλόγων που συνέβαλαν στην πνευματική ανάπτυξη του Θρακικού Ελληνισμού και τη πορεία μας προς την εθνική αυτοσυνειδησία. Από τους πλέον γνωστούς ο Ελληνικός Φιλολογικός Σύλλογος ΚΠολης 1861,του οποίου
ιδρυτικό μέλος και πρώτος πρόεδρος υπήρξε ο Στέφανος Καραθεοδωρή. Εκπαιδευτήρια, ιδιωτικά ή δημόσια κτίρια, που σώζονται μέχρι σήμερα στα αστικά κέντρα της Β. και Α. Θράκης, αποτέλεσαν το φυτώριο της πνευματικής ζωής που έχει αναδείξει σημαντικές προσωπικότητες με έργο παγκόσμιας εμβέλειας όπως : ο Γ. Γεννάδιος, που γεννήθηκε στη Σηλυβρία (1786) 3 χρόνια πριν το Στέφανο Καραθεοδωρή – αλλά και άλλοι όπως, ο Σ. Κουμανούδης, ο Άγιος Νεκτάριος Κεφαλάς, Βιζυηνός, Χ. Τσούντας, Σ. Κυριακίδης, Γ. Γουναρόπουλος, Κ. Βάρναλης, Μ. Μερλιέ, Γ. Μέγας, Σ. Βέμπο, Κ. Δοξιάδης, Μ. Χατζιδάκις.
Η τριχοτόμηση της Θράκης ανάμεσα στις χώρες οι οποίες τη μοιράστηκαν, Τουρκία, Βουλγαρία, Ελλάδα, γράφτηκε με εθνοκαθάρσεις, τάγματα εργασίας εκτοπισμούς, ακρωτηριασμένα δίκτυα επικοινωνίας του ευρύτερου χώρου. Ο μετασχηματισμός του χώρου, η μετάβαση στη νεωτερική λογική του έθνους- κράτους υπήρξε τραυματική. Και όμως από τη δίνη του ξεριζωμού περάσαμε στη δυναμική της δημιουργικής παρουσίας και αναδημιουργίας· κομβικής σημασίας για την πορεία και την φυσιογνωμία του Νεώτερου Ελληνισμού.
Πιστεύω ότι η δημιουργικότητα, είναι κάτι που μας χαρακτηρίζει απο την αρχαιότητα, πέρα από όλα όσα αρνητικά μπορούν να μας αποδοθούν.
Στον Επιτάφιο που εκφωνεί ο Περικλής μπροστά στους νεκρούς μετά το 1ο έτος του πελοποννησιακού πολέμου, μιλάει ότι Αθηνα ειναι και παραμείνει μια κοινωνια- φυτωριο δημοκρατιας -παράδειγμα και όχι μιμητής άλλων γιατι η δόξα της Αθήνας είναι προσωπική υπόθεση του καθενός τοποθετώντας την πρόοδο της πόλης, πάνω από το προσωπικό συμφέρον του πολίτη. Και έγινε.
Στη Βυζαντινή αυτοκρατορία, παρότι βρισκόταν συνεχώς σε πολέμους για να υπερασπίζεται τα σύνορα από βορά και ανατολή και ενω συνεχώς δεχόταν επιθέσεις,επιδράσεις ασκούσε επιρροή και δημιούργησε αξεπέραστα πολιτιστικά και πνευματικά επιτεύγματα.
Στον καιρό της Οθωμανοκρατίας δημιουργήσαμε εναν λαϊκό πολιτισμό που θαυμάζουμε στα μουσεία Νεότερης πολιτιστικής κληρονομιάς και σε άλλες περιπτώσεις τιμούμε τη παράδοση μας, με το να τη φοράμε, τη χορεύουμε ή να την τραγουδάμε ως σήμερα.
Στον καιρό της εθνικής παλιγγενεσίας οι αγράμματοι οπλαρχηγοί μιλούσαν με τον Καποδίστρια για το πως θα φτιάξουν το κράτος.
Και αργότερα, κάναμε της προσφυγιάς τη τραγωδία εποποιία .
Αγαπητοί φίλοι
Είμαστε ευλογημένα καταδικασμένοι να ζούμε σ αυτον τον πολυσήμαντο τόπο, αυτη ειναι ή μεγάλη μας κληρονομιά – ο τόπος μας και ο τόπος μας είμαστε εμείς.
Και είμαστε εδώ.
Αν θέλουμε μέσα σ αυτή παγκόσμια ρευστότητα των καταστάσεων να μη χάσουμε, το ατομικό και συλλογικό μας καταφύγιο, τους κώδικες μας, δεν υπάρχουν περιθώρια εφησυχασμού.
Να δώσουμε μάχη ανάμεσα στη στασιμότητα και την προγονολατρεία. Να μην μιλαμε συνεχώς μόνο για παρελθόν γιατι αυτο σημαινει ότι δεν έχουμε μέλλον. Και οι καταιγιστικές εξελίξεις που έρχονται στον τομέα της τεχνολογίας και της τεχνητής νοημοσύνης,είναι μεν συναρπαστικες αλλα και συνάμα τρομακτικές.
Αν δεν μας βρούν όρθιους θα χαθούμε.
Αγώνας λοιπόν για να κρατήσουμε κάποια πράγματα ώστε να γεννήσουν άλλα και να υπάρχει συνέχεια για το καλό της κοινωνίας.
Ο Κ.Καστοριάδης στο ερώτημά του «Τι είναι λοιπόν αυτό που πεθαίνει σήμερα; απαντούσε: Κατ’αρχάς το γόνιμο περιβάλλον τών αξιών μέσα στο οποίο βλασταίνουν τα δημιουργήματα του πολιτισμού και τα οποία το ανατροφοδοτούν και το επαναεμπλουτίζουν».
Δηλαδή η σκέψη.
Και για να μην σας κουράσω άλλο Θα κλείσω κάτι που λέει Γ. Σεφέρης: «Δε γυρεύω μήτε το σταμάτημα, μήτε το γύρισμα προς τα πίσω, γυρεύω το νου, την ευαισθησία και το κουράγιο των ανθρώπων που προχωρούν εμπρός».