Η ιστορική και εικαστική έκθεση «Το όραμα του Ευαγγέλη Ζάππα: Aπό τα Ολύμπια του 1859 στους Ολυμπιακούς Αγώνες του σήμερα» εγκαινιάστηκε την Παρασκευή 31 Μαΐου 2024, στο Σισμανόγλειο Μέγαρο στην Κωνσταντινούπολη. Στην έκθεση συμμετείχε και η ιδρύτρια και πρόεδρος του μουσείου Αγγελική Γιαννακίδου με το έργο της:
Η εκκωφαντική σιωπή της συλλογικής μνήμης, 2024 Μικτή τεχνική με ένθετα στοιχεία και μεταξωτά υφάσματα Θράκης σε πλεξιγκλάς, 60x45x9 εκ.
Κατά τον 19ο αιώνα, στον ευρύτερα ιστορικό χώρο της Θράκης, με την καίρια γεωγραφική θέση, περνούσαν υποχρεωτικά όλοι οι δρόμοι που οδηγούσαν από και πρός την Κωνσταντινούπολη. Οι ελληνικές κοινότητες, αλλα και αυτές της διασποράς, χάρη στη ναυτιλία και το εμπόριο που εξασφάλιζε την οικονομική σύνδεση της Βαλκανικής, της Μαύρης θάλασσας και της Νοτιοανατολικής Μεσογείου με τις αγορές της Κεντρικής Ευρώπης, παρουσίασαν μεγάλη ανάπτυξη και οικονομική ευρωστία.
Το ελληνικό αυτό παροικιακό στοιχείο που κυριάρχησε στο χώρο του εμπορίου και των επιχειρήσεων, απέκτησε αυξημένη πολιτική επιρροή και κοινωνικό ρόλο.
Αποτέλεσε «κατά κάποιο τρόπο την αστική τάξη των Βαλκανίων» και του ελληνικου κόσμου.
Έγιναν δίαυλοι επικοινωνίας για τη μετάδοση των νέων ιδεών και εμπειριών στον ελληνικό κόσμο, σε μια περιοχή που βρισκόταν υπό το βάρος ισχυρών γεωπολιτικών κραδασμών αλλά και μια εποχή πρόσφορη για οραματισμούς πατριωτικούς.
Τα εμπορικά δίκτυα συναντήθηκαν με τον Ελληνισμό ως έννοια διαχρονικά πολιτιστική.
Μέσα από αυτές τις νέες συνθήκες τις κοινωνικές,οικονομικές και τις ιδεολογικές προέκυψαν πυρήνες εθνικής διαιώνισης που εκδήλωσαν τον ευεργετισμό αυτό και την μεγαθυμία
Ο εκπαιδευτικός και πολιτιστικός πατριωτισμός εκφράστηκε με την ίδρυση εκπαιδευτηρίων, και ήταν άρρηκτα συνδεδεμένος με την συνείδηση μιας εθνικής και πολιτιστικής υπεροχής.
Στήριξαν και αύξησαν την ίδρυση εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, πυρήνες εθνικής αυτογνωσίας από όπου αναδείχθηκαν προσωπικότητες που διακρίθηκαν για τη δράση και τον πολυσχιδή τους ρόλο.
Δωρητές και ευεργέτες, επώνυμοι και ανώνυμοι με τη συμμετοχή τους σε κοινωφελή και φιλανθρωπικά έργα, συνέβαλαν στον μετασχηματισμό της κοινωνίας και την πολιτιστική έκρηξη του θρακικού ελληνισμού και όχι μόνο, η οποία κορυφώθηκε κατά το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα.
Στην πνευματική σκηνή της πρωτεύουσας του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους, στην Αθήνα
«το πιο λόγιο στοιχείο μέσα στην κοινωνία που επηρέαζε την πνευματική φιλανθρωπική και γυναικεία εκπαίδευση» ήταν οι λόγιοι Φαναριώτες.
Στην Αδριανούπολη, Φιλιππούπολη,Στενήμαχο,Σωζόπολη, Μεσημβρία, Σαράντα Εκκλησιές Σηλυβρία,Ραιδεστό, Τυρολόη, Γανόχωρα, Επιβάτες, Μάδυτο,Αίνο, Μυριόφυτο, τα δημόσια η ιδιωτικά κτίρια που σώζονται έχουν την αύρα των ανθρώπων που τα δημιούργησαν.Φέρουν την αισθητική και ιδεολογική σφραγίδα μιας άλλης κοινωνικής και εκπαιδευτικής αντίληψης μιας άλλης τάξης πραγμάτων, ενός πνευματικού κόσμου της Θράκης που εκφράστηκε με έργα εθνοφελή ατομικά εκτεινόμενα στη σφαίρα της συλλογικότητας.
Αγγελική Γιαννακίδου
Ιδρύτρια Και Πρόεδρος του E.Μ.Θ.
Με αφορμή το Ολυμπιακό έτος 2024 και τη θερινή διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων στο Παρίσι, κρίνεται σημαντική η υπενθύμιση του σημαντικού μα αρκετά άγνωστου ρόλου που έπαιξαν ο ευεργέτης Ευαγγέλης Ζάππας (1800-1865) και στη συνέχεια ο εξάδελφος και συνεχιστής του έργου του Κωνσταντίνος Ζάππας (1814-1892) στη γέννηση της ιδέας της Αναβίωσης των αρχαίων Ολυμπιακών Αγώνων κατά τη νεότερη ιστορία.
Πολύτιμος αρωγός και αφετηρία της υπό παρουσίασης έκθεσης, τα πλούσια σχετικά αρχεία του Συλλόγου των Αθηναίων και η πολυετής έρευνα του Ελευθερίου Γ. Σκιαδά για το όραμα του Ευαγγέλη Ζάππα και τα Ολύμπια. *
Διοργάνωση: Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη
Συνδιοργάνωση: Σύλλογος των Αθηναίων & Ζάππειος Σχολή
Επιμέλεια: Ίρις Κρητικού