Κάθε 5 του Γενάρη, παραμονή των Φώτων, στους Ασκητές του Ν.Ροδόπης, αναβιώνει το Καππαδοκικό έθιμο Σαγιά. «…θα πει ζωντάνια, υγεία και χαρά..». Παραμονή Θεοφανείων στην αλάνα κοντά στην εκκλησία μαζεύουμε πουρνάρια, ξερόκλαδα, φρύγανα, κληματσίδες, παλιές σκούπες και καλάθια. Όλοι πρέπει να δώσουν κάτι για κάψιμο. Όσο πιο μεγάλος και ψηλός ο σωρός τόσο πετυχημένο είναι το έθιμο.
Μετά τον εσπερινό των Θεοφανίων, οι εκκλησιαζόμενοι αραδιάζονται γύρω από τον σωρό και γίνεται δημοπρασία ποιος θα βάλει τη φωτιά. Τα χρήματα της δημοπρασίας δίνονται πάντα στην εκκλησία και ο πλειοδότης απολαμβάνει τα ευχολόγια και τον σεβασμό της κοινότητας.
Η φωτιά δίνεται από τέσσερα σημεία αντικριστά σε σχήμα σταυρού, και ο πυροδότης τη στιγμή που ανάβει ψιθυρίζει «Κύριε φώτισον – Κύριε ελέησον». Αυτό το ψιθύρισμα γίνεται 4 φορές κάθε που δίνει φωτιά. Η κατεύθυνση του καπνού προοιωνίζει την καλοχρονιά της σοδειάς. Η φωτιά σβήνει και το κοινοτικό αίσθημα ενισχύεται με το δρώμενο που κλείνει με τον κυκλικό τελετουργικό χορό και το λόγο το Καππαδοκικό.

Τύπος: Ακίνητη

Εποχή: Χειμώνας

Μήνας: Ιανουάριος

Ημερομηνία: 5 Ιανουαρίου

Τόπος: Ασκητές Ν.Ροδόπης

Φορέας: