Την πρώτη Κυριακή μετά την πανσέληνο της εαρινής ισημερίας, η «ἑορτὴ τῶν ἑορτῶν καὶ πανήγυρις τῶν πανηγύρεων». Το Πάσχα. Ο μεγάλος εορταστικός κύκλος ξεκίνησε από την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου, από το Τριώδιο έως και την Πεντηκοστή. Η κορύφωση τοῦ ἀνοιξιάτικου λατρευτικοῦ κύκλου, συμπίπτει μὲ τὴν κορύφωση της άνοιξης, όταν ο κόσμος ξαναγεννιέται μέσα στα κύματα των λουλουδιών. Η προαιώνια αγωνία των ανθρώπων για το μέλλον της βλάστησης και τη γονιμότητα της ζωής, δραματοποιείται μέσα από εθιμικές τελετουργίες, που κρατούν στο πυρήνα τους στοιχεία από ένα προαιώνιο παγανιστικό υπόστρωμα, από τότε που ο άνθρωπος προσπαθούσε να ερμηνεύσει τη νεκρανάσταση της φύσης.
Όλα όσα τελούνται, μαρτυρίες μιας λατρευτικής ζωής, που κρύβει σύμβολα και μηνύματα μιας άλλης τάξης πραγμάτων, σημάδια μιας πορείας πολιτιστικής και κοινωνικής συλλογικής όσο και ατομικής.
Η αγωνία του ανθρώπου για το δίπολο «Θάνατος-ανάσταση» (Χειμώνας- θάνατος/ Άνοιξη- αναγέννηση), εκφράζεται με τελετουργίες εθιμικές πρακτικές και δρώμενα που κρατούν μέσα τους, παρά τον μανδύα της Χριστιανικής θρησκείας, τον αρχικό διαβατήριο και γονιμικό χαρακτήρα. Μετά τη σταύρωση και τη μελαγχολία της Μεγάλης Εβδομάδας, στη κάθαρση και την Ανάσταση. Τα μεσάνυχτα με το «Δεύτε λάβετε φως εκ του ανεσπέρου φωτός».
Όπως τότε στις τελετές των μυστηρίων της Σαμοθράκης που κρατούσαν μέρες 9, με σβησμένη τη φωτιά στο νησί περιμένοντας τη νέα, από το ναό του Απόλλωνα, που ήταν στη Δήλο. Η παρουσία των γυναικών, στα δρώμενα του λατρευτικού κύκλου των ημερών στη Θράκη, καταλυτική, σε αντίθεση με τα δρώμενα τοῦ Δωδεκαημέρου καὶ τῆς ̓Αποκριᾶς ποὺ τελοῦνται ἀπὸ ἄνδρες. Από τους Λαζαρικούς αγερμούς και το έθιμο της Βάγιας ως στα «βαγιοχτυπήματα» στις νεόνυμφες για να τεκνοποιήσουν, από το τροπάριο της Κασσιανής ως τις Μυροφόρες που ξενυχτούν το Χριστό μέσα στο άρωμα της βιολέτας και της συγκινητικής μυσταγωγίας ψάλλοντας το «Μοιρολόι της Παναγιάς» οι γυναίκες, όχι μόνο γιατί είναι οι εν δυνάμει φορείς της ζωής, ζωοδότρες, αλλά και γιατί όπως λέει η Τερζοπούλου Μιράντα.
«.. ὁ θρηνητικὸς χαρακτήρας τῶν τελετουργιῶν παραπέμπουν στις δικές τους καθημερινὲς ἐνασχολήσεις καὶ κινητοποιοῦν οἰκεῖα συναισθήματα». Επιθυμίες φανερές και αφανέρωτες για την αναγέννηση της ζωής που διαγράφονται στις κυκλικές περιφορές του Επιταφίου ή στην κυκλική κίνηση του φρεσκοβαμμένου αυγού στο πρόσωπο ενός μικρού παιδιού.
Φορτισμένο συμβολικά είναι και το κόκκινο πανί που κρεμάμε στο παράθυρο ή την πόρτα την Μ.Πέμπτη στη Θράκη, την ίδια μέρα που πρέπει να βαφτούν μόνο 3 αυγά και τα υπόλοιπα το Μέγα Σάββατο. Το ένα από αυτά έπρεπε να μπεί στο εικονοστάσι μήπως και χρειαζόταν για να σταματήσει κάποια χαλαζόπτωση ή το έθαβαν στο χώμα για να φέρει την ευκαρπία στη γη, όπως φαίνεται και από τη συνήθεια που είχαν μέχρι το πρόσφατο παρελθόν στη Σαμοθράκη να θάβουν τα τσόφλια από τα κόκκινα αυγά στο χωράφι.
Την ελπίδα της δικής μας ανάστασης κρατά και η συνήθεια να κάνουν το σχήμα του σταυρού στις πόρτες των σπιτιών με το αναστάσιμο φως, αυτή τη καθαρτήρια και αναγεννητική δύναμη της αναστάσιμης φωτιάς που πρέπει να καίει όλο το 40ημερο στο καντήλι του σπιτιού.
Αυτό όμως που κρατά τον πυρήνα της αρχέγονης πίστης ότι το αυγό είναι η αρχή της ζωής, η μήτρα, το σπέρμα όλης της δημιουργίας, η οργανική ύλη στην αδρανή της κατάσταση, και ότι ο θάνατος κυοφορεί την ίδια τη ζωή, είναι η συνήθεια που μέχρι σήμερα κρατούν στους Ασβεστάδες. Τη δεύτερη μέρα του Πάσχα πριν χαράξει το φως, πηγαίνουν στα μνήματα και κυλούν τα αυγά πάνω στις ταφόπλακες. Το αυγό, αυτό το παγκόσμιο αρχετυπικό σύμβολο βαμμένο τη Πέμπτη, συνήθως με ριζάρι, κόκκινο, ίδιο μ’ αυτό που σημάδευαν και την πλάτη των μικρών αρνιών, στο χρώμα του σφύζοντος αίματος, της θυσίας και της χαράς για την έξοδο από το χειμώνα στην άνοιξη. Στη Θράκη η χαρά της Ανάστασης, της βιολογικής και πνευματικής ανανέωσης γίνεται μελωδία, ρυθμός και ζωναράδικος χορός που σμίγει συγγενείς, φίλους και ξενιτεμένους για μια ανανέωση κοινωνική.

Τύπος: Κινητή

Εποχή: Γιορτές της Ανοιξης

Μήνας:

Ημερομηνία: Πάσχα

Τόπος: Νοτιοδυτική Θράκη

Φορέας: